Balsam for sjela

Trass i vinterleg vèr

gav UVS sin personaltur til Riga

full utteljing for deltakarane

 

 

både fagleg

 

 

kulturelt

 

 

og

 

 

sosialt.

 

 

Ikkje minst fekk vi

 

 

ei solid innføring i Latvia si heilt særeigne historie,

her representert ved

fridomsmonumentet i hjartet av byen,

med påskrifta

 

 

Fedreland og Fridom, 

 

 

og

mellom mykje anna

oppleve bølgjene

som slo mot dei milelange strendene

ved feriestaden Jurmala

 

 

 

i stiv kuling,

 

 

i tillegg til foredrag, bedriftsbesøk,

byvandringar,

operaframsyningar, orgelkonsertar,

kunstutstillingar

 

 

og kulinariske spesialitetar,

 

 

 

berre for å nemne noko.

 

 

 

Men for mange av oss

var det

den dagsaktuelle politiske situasjonen

 

 

og den historiske bakgrunnen for denne

latviske republikken

(med sine tre landskap)

 

 

som gjorde størst inntrykk

................

Mil etter mil

Eg hugsar godt då Jahn Teigen vitja Hareid fyrste gong.

Det var på grusbana

for 25 år sidan,
altså i 1987.
 

 

Og den berømte popartisten uttalte etter konserten

at dette var det dårlegaste publikumet

han nokon gong hadde spelt for.

Vel.
Det gjekk betre i kveld.
I alle fall fekk dei
som var komne for å høyre dei store slagerane hans
(inklusive Prima Vera-perioden)
rikeleg att for inngangsbillettane.
Showet opna med
Mil etter mil,
og vi såg allereie frå fyrste steg
at denne mannen hadde gått langt.
Men for min eigen del starta fascinasjonen
for Jahn Teigen før
Grand Prix i 1978,
nemleg med Popul Vuh
og den glitrande låten Queen of All Queens,
som vart forboden på NRK 
i 1975.



Kanskje ein vågal tekst den gongen.

Men du verda for ei stemme.

Og enno er altså ikkje
denne mannen komen heilt i mål.
 

 

Kinesisk potetferie

Det er alltid spennande

å lese dei nye nobelprisvinnarane.

 

Denne gongen er det kinesiske Mo Yan,

ein tidlegare offiser i Folkets Frigjeringshær,

som står for tur.

 

 

 Ikkje sjeldan blir det kø på lån

av dei heitaste titlane.

 

Men i dag

var det eg som sprang fortast til biblioteket.

Potetferien

er ikkje

det han ein gong var.

 

Eg les i staden for å stå

med hakkegrevet i åkeren
(slik også nobelprisvinnaren gjorde i sin oppvekst).

 

Og om det regnar alle andre stader,

skin sola på Hareid. 

 



Snøen på Kilimanjaro

Det var rimeleg kaldt

då eg passerte Fjelle i dag.

 

 

Ein plussgrad viste målaren

på Løset klokka 10.



 

Dei fleste pøytene over myra

var dermed frosne.

 

 

 

Så eg kom meg så å seie tørrskodd

opp på Kvamstua,

der eg kunne sjå heim.

 

 

Så starta turen mot Kongsvollen

i råser der det berre var spor etter hjort.

 

 

Frostrøyken frå Vartdalsfjorden

danderte austsida av fjellryggen

med ein kvit glasur.

 

 

Frå Høgenausa

kunne eg skimte snøen på toppen

 

 

og heile fem vatn i retning nord.

I fylgje soga vart den siste bjørnen på Hareidlandet

skoten i området mellom Fjellsvatnet og Hammarstøylen

(litt til venstre frå midten av biletet)

i 1803.

Framleis er det mykje god blåbær

i bratthellingane under Løkeberget.

 

 

I sør spegla Liadalsnipa seg i Ørstafjorden.

  

 

Så starta eg på Bukketroppene.

Nokre sleipe steinar var der nok i dag,

men berre ein held seg fast

og ikkje leikar Tarzan,

kjem ein seg som regel opp

(å kome ned er aldri noko problem).

 

 

Trass i råmen frå fjorden,

vart eg ikkje skuffa over

utsikta denne gongen heller.

Folk med gode auge

kan sjå heilt til Sjøholt herifrå.

Snø pynta varden i dag.

Skiføret var godt heilt ned til Laupen.

Rett nok var det ikkje skeisseis på Laupsvatnet,

men det ville sikkert ha vore kaldt med ein dukkert.

 

 

Så kan ein då lure på korleis dette fjellet,

683 m o h,

Hareidlandets nest høgste,

har fått eit så flott namn.

Er det utsikta som er kongeleg,

eller var det sjølvaste Kristian kvart

som sprang opp her,

då han kom siglande nordafrå,

gjennom Vartdalsfjorden,

på si andre Noregsreise

den gongen i juni 1599.

Vi veit at kongen reiste incognito.

Men om fem eller seks orlogsskip

la til ved Alme eller Eiksund,

trur eg nok at folket langs strendene her

forstod kven som hadde kome på besøk.

Ein freistande tur for ein sprek 22-åring

kunne det i alle fall ha vore.

 

  

Så barst det nedover att

(både for Kristian kvart og meg).

 

 

Over Løseteidet passerer ein denne steingarden,

som gir oss assosiasjonar

til både Riksgrensan og Hadrians Wall.

At han går parallelt med kommunegrensa,

er i alle fall temmeleg sikkert.

 

 

Og så stega eg over myrane igjen.

 

 

Det var blautare no

enn då eg tok laust.

 

 

Ikkje så rart kanskje,

sidan det no var blitt heile åtte grader

i den svake vinden på Løset.

Snellelida i oktobersnø

 

Sola drog oss opp i høgda i dag.

Og endå ein gong var det Flø-fjella som fekk ei overraskande vitjing

frå Hareid.

 

 

Turen mot Snellelida hadde nokre få stopp.

 

 

På Brørevatnvegen.

 

Ved Brørevatnet.

 

Frå Snellelida har ein godt utsyn mot tindane

i Ørsta og Volda kommunar.

 

 



 Sikta mot havet skal ein heller ikkje klage over.

 

 

Og korfor ikkje lage ein engel på Smørkinna

 



før ein vitjar sjølvaste Kjerringa,

 



 

som kikar med lengsel

mot Lesten på Godøya,

ein gamal friar,

 

 

og set kursen mot Ytrefløvatnet,

 

 

og bårene,

 

 

kviene

 

 

og saudene i utmarka på Flø.



Den heilage Frans talar til saudene i dalen

 Forkynnj evangeliæ

til allje tidæ -

om nøvendi

bruk or

 

Denj støste gåvå

e å vinnje

åver sej sjøl



 

 

For

de e mæ å gje

at oss fæ

 

 

4. oktober er Fransmess,

til minne om Frans av Assisi (1182-1226),

leiar for gråbrørne,

Italia sin skytshelgen,

kjend for å samtale med fuglar og dyr.