Stefan Zweig: Legender

For oss som likar å snuse litt rundt på antikvariat,

kan det stundom dukke opp perler som austerrikske Stefan Zweigs Legender,

ei samling med fem forteljingar, som kom ut posthumt i 1945,

tre år etter at denne svært gåverike forfattaren

tok sitt eige liv i Rio de Janeiro,

dit han (via London)

 hadde emigrert etter Anschluss og den påfylgjande nazifiseringa av heimlandet i 1939.

  

Til grunn for nesten alt i den halvt italienske Zweig sin

litterære produksjon 

- det vere seg noveller (kanskje særleg), dikt, biografiar, librettoar, essays og historiske verk -

ligg det utprega humanistiske livssynet hans,

slik det hadde vakse fram gjennom den

europeisk kultursoga gjennom hundrevis av år,

med dei jødiske og kristne impulsar

som der hadde kome til,



noko som ikkje minst kjem fram i dette verket,

og særleg i legenden om Den begravede lysestage,

ei forteljing på over hundre sider,

som tek utgangspunkt i germanarane 
(meir presist vandalkongen Genserik) 
 si røving av Roma
i 455

og jødane sin lange og intense kamp

for å få menoraen tilbake til Det heilage landet. 
Eg lyt tilstå at eg tidlegare berre har lese
Sjakknovelle av denne forfattaren,
ein tekst som vart skriven i 1941
og som kom ut på Heinesen forlag i fjor.

Og så fann eg denne i bokhylla,

I følelsenes vold

(Verwirrung der Gefühle) ,

 

også det ei novelle,

spinnande rundt tabuemnet homofili m m,

som kom ut i 1927 og som selde utrulege 60 000 eksemplar i løpet av eitt år,

noko som var himmelhøgt over til dømes Thomas Mann sine opplag.

Så då Stefan Zweig døydde i (kanskje det hardaste krigsåret) 1942,

vonbroten over fascismen 

og knust av samanbrotet i den europeiske kulturen,

var det ei verdsstjerne og ein formidabel salssuksess

som forlot den litterære arenaen.  

Men tilbake til Legender. 

Boka kom ut i Den norske bokklubben i 1969.

Omsetjinga i mi eiga billegutgåve frå Jespersen og Pios forlag

viser oss at også dansk kan vere eit svært vakkert språk. 

Den som vil, kan få låne henne med meg.