GAMAL SKULESONG

Som vi hugsar

vart den norske skulen

for allmugen,

altså folk flest,

skapt av den pietistiske tanken

om behovet for

eit nært og personleg forhold

til dei bibelske skriftene,



 

noko som materialiserte seg

i lova frå 1739,

som kom hakk i hæl

etter den ihuga kong Christian VI si forordning om konfirmasjonen

tre år tidlegare,

og som for dei aller fleste born

 altså opna for

eit meir eller mindre gladlynt møte med

omgangsskulelæraren,

denne omreisande handelsmannen i

gotiske bokstavar

og

ortografisk kunnskap,

oftast

ved kjøkenborda

rundt om på dei kringliggjande gardane,

tre veker om hausten

og tre veker om våren,

slik at ein voneleg

kunne meistre lesinga

og kanskje også skrivinga

til ein skulle gå for presten

saman med ungdomar

frå heile soknet,

som sikkert var eit storhende i seg sjølv,



  

 

men denne skulen,

Borgund fri- og fattigskule,

skulle berre vere for dei aller lågaste,

han var ei Guds gåve

til dei foreldrelause og bortkomne,

ein heim og ein lærestad

for dei mistrøstige og forhutla borna

til lausarbeidarar og tiggarar,

utarma husmenn og enker

etter sjømenn som var komne bort

på havet,

etablert i det største pressområdet på Sunnmøre,

med tilflytting og lykkejakt,

særleg på grunn av det rike torskefisket

i Borgundfjorden,

allereie i 1743,

av prestar med mot

og kanskje også eit slags sosialt samvit,

fleire av dei tilknytta fellesskapen

Sjustjerna,

slik at til saman meir enn femten hundre born

skulle få gå den kronglete vegen 

til noko som likna på

lærdom

og

ei muleg framtid.

 





LITEN SKULESONG

Mandag kjem elevane.

Eg gler meg.

Her er min favoritt.
Dalsbygda skule .
Frå 1889.
Eitt klasserom.
Med kart og vedomn.
Og kanskje læraren buande på loftet.

Skulen

ikkje så langt heimafrå

at verda blir borte

på vegen

vi spring

det vesle huset

med dei store vindauga

slepper lyset inn



Ingen andre enn meg sjølv

I ytste bane.

Ein 5o år gamal kropp.

400 meter på bane.

30 år sidan sist.

10 kg tyngre.

9 sekund seinare.

Det blir 4,5 sekund for kvar 200 meter.

Tapte sekund. Eller vunne sekund.

Men kvar tok dei vegen.

FOTO: Leiv Arne Grimstad/Vikebladet.

Då den raskaste guten

kom opp på sida av meg

tenkte eg

at han som passerte no

var meg sjølv

i 1980.

Hareid stadion søndag 12.8. kl 1255.

Trubadur fyller år

Det er ikkje til å tru, men i dag rundar altså

lektor og multikunstnar Odd Goksøyr frå Hareid

seksti år.

Odd Goksøyr,

med mellomnamnet Magne,
og som opphaveleg kjem frå fugleøya Runde i Herøy kommune,
debuterte som forfattar med diktsamlinga Ein av dei vanlege dagane
allereie i 1976 (på Noregs boklag).
For dei fleste er han nok mest kjend som ein glitrande omsetjar
og - ikkje minst - tolkar av Leonard Cohen sine songar,
men han har også omsett såpass ulike lyrikarar som Robert Bly, Bob Dylan og Christine de Luca, sistnemnde på ypparleg vis frå den særeigne (og krevjande) Shetland Dialect.

I tillegg til sine eigne kabaretar, ikkje minst 
Drive sytalaus i solnedgangen - Ivar Aasen er her på gjennomreise
og Kongen les dikt,
som kanskje meir enn noko anna i tekstuniverset hans skildrar
den originale sunnmørske kystmentaliteten
med ein heilt spesiell (goksøyrsk) humor og vidd,
har han vore svært delaktig i fleire lokale konsertar 

i spenningsfeltet
mellom poesi, drama og musikk
 frå 1980-åra og fram til i dag,
ofte i kompaniskap med diktaren Andreas Bjåstad

og gitaristen Tormod Engen.

Det er ikkje for sterkt sagt at Odd Goksøyr har vore heilt uvurderleg som samtalepartnar, inspirator og supportar for mange lokale artistar. 
Om ein vil bruke eit bilete frå fotballterminologien,
er han eit fortreffeleg døme på ein spelar som gjer andre gode.
Jubilanten er bortreist på dagen.
Det går rykte om at han utforskar naturperlene
langs den barske Romsdalskysten saman med si kjære Greta.
Uansett er vi mange som håper han får ein flott dag!